دفتر رصد و ارزیابی راهبردی اندیشکده مطالعات جهان اسلام؛ بر اساس ماموریت خود و در راستای ارائه ی تحلیل مستقیم و نگاه سایر رسانه های بین المللی و مراکز تصمیم ساز در صحنه ی جهان اسلام، اقددام به انتشار یادداشت، گزارش و تحلیل مقالات می نماید. لذا اندیشکده هیچ یک از مطالب، آمارها، اطلاعات غلط، دروغ پراکنی و یا سایر محتوای این موضوع را تایید نمی کند و انتشار یادداشت صرفا جهت اطلاع اندیشمندان از مباحث روز دنیاست.
یادداشت زیر برگرفته از قلم دکتر جورج فهمی نویسنده، پژوهشگر و استاد موسسه کارنگی با عنوان « جماعة الإخوان المسلمین: صراعٌ حول السلمیة أم حول الجماعة؟»است.
جماعت اخوان المسلمین شاهد شدید ترین درگیری های داخلی از زمان تاسیس تا کنون است . بین دو جناحی که برای گرفتن قدرت باهم در گیر هستند در یک سو جناحی که رهبری را تا سوم ژوئیه 2013 به عهده داشت که رهبران شناخته شده آنها افرادی مانند محمود عزت معاون دبیر کل ومحمود حسین دبیرکل اما جناح دیگر که رهبری کمیته عالی را دارد که این کمیته بعد از تبعید و دستگیری شماری از رهبران قدیمی در فوریه 2014 تشکیل شد .
این اختلافات داخلی با شروع درگیری های رسانه ای بین دو جناح آشکار شد زمانی که سخنگوی رهبران جدید جماعت اعلام کرد که محمود حسین دیگر دبیرکل نیست ودبیر کل در داخل مصر انتخاب شده است که فورا پس از آن محمود حسین این مسئله را تکذیب کرد و تاکید کرد که همچنان برسر منصب خود باقی می ماند. اختلافات زمانی تشدید شد که رهبران قدیمی سخنگوی حزب را از سمت خود برکنار کردند و مسئولین واعضای کمیته دانشجویان، رسانه ها و حرکت انقلابی را منحل کردند که در واکنش به این اقدام رهبران جدید اعلام کردند که سخنگوی حزب همچنان بر سر منصب خود باقی است وتصمیم گیری در مورد دیگر مسائل بر عهده کمیته عالی است .
بعضی از صاحب نظران بر این عقیده هستند که بسیاری از این اختلافات درونی حول اختلافات این گروه با نظام سیاسی ومشکلاتی سیاسی که دارند می چرخد که جناح رهبران جدید خواستار برخورد خشونت آمیز هستند وگروه دیگر بر شیو های مسالمت آمیز تاکید می کنند .با این حال می توان گفت که اختلافات در مورد میزان استفاده از راهای خشونت آمیز تنها یک جنبه از اختلافات موجود است که در اصل حول محور مدیریت واساس این گروه می چرخد.
رهبری جدید که در ابتدای امر با مشکلات بسیاری روبرو بود به این مسله پی برد که باید در ساختار مدیریتی حزب تغییری اساسی ایجاد شود راهکاری را که برای حل این مشکلات در نظر گرفته بود تمرکز زدایی از حزب و قدرت دادن به دیگر مناطق و مسولین برای اینکه خودشان متناسب با مقتضیات موجود اولویت های خودشان را مشخص کنند . اما رهبری قدیمی این مسئله را تهدیدی جدی برای حزب دانسته و آن را موجب ایجاد گسستگی میان حزب دانسته و این مسله را بیان می کندکه تمرکز زادیی موجب می شود که بسیاری از جناح ها بدون در نظر گرفتن اهداف حزب دست به اقدام در عرصه میدانی میزنند در حالی که رهبری جدید سعی در جذب بیشتر اسلام گرایان سازمان نیافته برای افزایش نفوذ خود در صحنه می کند رهبران قدیمی بر این باورند که این اقدام هویت وساختار حزب را به کلی تغییر می دهد .
رهبران قدیمی حق تعین اصول ومبانی گروه را فقط برای خود قائل هستند اما رهبران جدید خواستار انعطاف بیشتر استراتژی های حزب با توجه به سود وزیان و واقعیت های موجود هستند .
رهبران جدید مسولیت بحران ها ومشکلاتی که حزب طی پنج سال گذشته با آن روبرو بود را بر عهده رهبران قدیمی می گذارند اما رهبران قدیمی به این اعتقاد راسخ دارند که بدون هیچ تغییری قدرت گذشته خود را باز میابند حتی اگر این عدم تغییر موجب جدایی بعضی افراد از حزب شود.
این رهبران این دیدگاه را برا اساس سخنان حسن الهضیبی دارند که در دهه شصت بسیاری از جوانان را از گرایش به خشونت باز می داشت ودر صورت عدم تمکین آنها را به خروج از حزب تهدید می کرد .
اما مشکلاتی که حزب در این برهه زمانی با آن روبرو است بسیار پیچیده تر از مشکلات گذشته است که آن هم دلایل عمده ای دارد یکی این که حجم اختلافات این بار بخش های جغرافیای را هم تحت تاثیر قرار داده است به طوری که از دستورات رهبران قدیم پیروی نمیکنند که این شامل پایتخت هم شده است .
دوم اینکه این بحران بعد از به قدرت رسیدن اخوان المسلمین در عرصه سیاسی وشکست این حزب در ارائه یک مدل سیاسی کار آمد شدت یافت .
در نهایت اینکه افزایش محبوبیت سازمان های جهادی جوان اسلام گرا در پرتو این حزب همزمان با حضور نظامی این گرو ها در عراق وسوریه خود یکی دیگر از مشکلات این حزب است .
با توجه به مشکلات موجود می توان گفت که این حزب دیگر نمی تواند هویت سابق خود را بازیابد اما نمی توان گفت که این حرکت روبه پایان است بلکه با توجه به شکل وقالب قدیمی خود شکل درونی و سازمانی خودش را تغییر می دهد .
این بحران فقط اخوان المسلمین مصر را هدید نمی کند بلکه حرکت النهضه تونس هم با چنین مشکلاتی روبه رو است به همین دلیل برای سال آیند در صدد راه اندازی نشستی برای هم اندیشی و بیان پیشنهادات برای رویاروی با این مشکلات است .
خطرناکترین مسئله که در حال حاضر مصر با آن روبرو است تشدید اختلافات ودر گیری درون حزبی است که موجب گرایش به سمت گرو های جهادی سلفی می شود .
یادداشت زیر برگرفته از قلم دکتر جورج فهمی نویسنده، پژوهشگر و استاد موسسه کارنگی با عنوان « جماعة الإخوان المسلمین: صراعٌ حول السلمیة أم حول الجماعة؟»است.
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.