در این خصوص دو نکته کلیدی به نظر می‌رسد؛ نخست، بحث ادامه تسویه حساب‌های داخلی پس از جابه‌جایی قدرت در آل‌سعود یعنی ولیعهدی ملک بن سلمان و تحرکات گسترده وی برای قبضه تمام عیار قدرت و کنار زدن رقبای سنتی یعنی برخی از شاهزادگان.
در این باره می‌توان به دستگیری‌های متعددی که دستگاه امنیتی آل‌سعود در حوزه داخلی انجام داد، اشاره کرد. درواقع اشخاصی که نقش‌های امنیتی و اقتصادی پررنگی در عربستان سعودی داشتند با کلید‌واژه مبارزه گسترده با فساد و ایجاد شفافیت اقتصادی در داخل بازداشت یا برکنار شدند. کلید واژه "مبارزه با فساد و ارتشاء" در عرصه داخلی، حربه کارآمدی در دستان ملک بن سلمان برای تسویه تمام عیار مخالفانش بوده است. باج‌گیری از برخی شاهزادگان به‌نام سعودی که ارتباطات گسترده با شرکت‌های چند ملیتی دارند نیز در چند ماه اخیر از جمله اقدامات صورت گرفته بوده است. در این عرصه شاهد بودیم که بعد از دستگیری‌های گسترده، برخی از شاهزادگان با پرداخت مبالغ هنگفت آزادی خود را مجددا به دست آوردند.
این تسویه حساب سیاسی به نوعی مبین فعالیت‌های بن سلمان برای تبدیل شدن به فرد شماره یک در دستگاه حکومتی آل سعود است و نشان می‌دهد که او هیچ‌گونه مخالفتی را در این عرصه برنمی‌تابد. همزمان با بازداشت‌هایی که در عرصه اقتصادی صورت گرفته ما شاهد تسویه حساب در دستگاه امنیتی آل سعود نیز بودیم؛ در این راستا تلاش شده که فقط جریان‌های نزدیک به بن سلمان در دستگاه استخباراتی آل سعود تقویت و بقیه حذف شوند. این اقدام دو نکته اصلی را بازنمایی می‌کند؛ نخست اینکه دستگاه اطلاعاتی و امنیتی آل‌سعود، کارآمدی لازم را برای پیشبرد اهداف سیاست خارجی به ویژه در بحران‌های سوریه و یمن نداشته است و شکست‌های متعدد در این زمینه و سپردن زمین بازی به رقیب استراتژیک عربستان یعنی ایران باعث شده است که ملک سلمان با افزایش خشونت‌ها و دستگیری‌های متعدد و در پی آن تسویه حساب‌های نظامی-امنیتی به دنبال انسجام‌بخشی و یک پارچه کردن قدرت برآید. از این رو مشاهده می‌کنیم که در بحث یمن، مقامات عربستان با وجود ائتلاف‌سازی و ایجاد موازنه منفی علیه ایران از طریق تکرار واژه ارتباط ایران با حوثی‌های یمن و ادعای ارسال برخی از ادوات جنگی از ایران به یمن، مجددا به دنبال تقویت حضور نظامی و امنیتی خود در منطقه هستند.
در بحران سوریه نیز سرمایه‌گذاری‌های هنگفت اطلاعاتی و نظامی برای ایجاد ساختار تحمیلی در این کشور و برکناری بشار اسد، نتایج و پیامدهای مثبت را برای آنها به دنبال نداشته است. چرا که ایران و روسیه همچنان به عنوان بازیگران مقتدر در عرصه سیاسی سوریه هرگونه بازیگری و ایفای نقش منفی از سوی عربستان را سد کرده‌اند. بقای حکومت اسد به معنای ناکارآمد بودن سیاست‌های جنگ‌طلبانه ریاض قلمداد می‌شود. بنابراین در این عرصه ملک سلمان، برای فرافکنی بحران داخلی و ایجاد روحیه خودباوری، به تسویه حساب در میان نظامیان و دستگاه امنیتی خود روی آورده است.
این در حالی است که تداوم چنین روش خشونت‌باری از سوی بن‌سلمان باعث ایجاد مخالفت‌های بیشتر در داخل عربستان می‌شود و هرچقدر خشونت علیه نهادهای امنیتی و دستگاه اقتصادی منسوب به شاهزادگان گسترش می‌یابد، عاملی در ناکارآمدی سیاست‌های داخلی عربستان است. در نهایت با پیگیری چنین سیاست‌هایی نه تنها انسجام در درون عربستان ایجاد نخواهد شد، بلکه تداوم بازداشت‌ها و تسویه حساب‌های سیاسی و امنیتی ممکن است رژیم آل سعود را با خطر کودتا مواجه کند.
داود احمدزاده کارشناس مسائل خاورمیانه
شورای راهبردی روابط خارجی
مطلب فوق مربوط به سایر رسانه‌ها می‌باشد و اندیشکده مطالعات جهان اسلام صرفا آن را بازنشر کرده است و به معنای تایید محتوای آن نیست.
نظراتی که حاوی توهین یا افترا به اشخاص ،قومیت ها ،عقاید دیگران باشد و یا با قوانین کشور وآموزه های دینی مغایرت داشته باشد منتشر نخواهد شد - لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.